پروتز دست یا دست مصنوعی یک وسیلهی پزشکی است. که طراحی و ساخته شده تا برای افرادی که یک دست یا هر دو دست خود را از دست دادهاند، به عنوان جایگزین مورد استفاده واقع شود.
این پروتزها به دو صورت تولید میشوند و اهداف استفاده از هرکدام با دیگری متفاوت بوده است. نوع اول پروتز زیبایی است که کاربردی جز بهبود ظاهر فرد نداشته و در واقع عملکرد به خصوصی ندارد. اما نوع دوم پروتزهایی است که به عنوان دست مصنوعی مورد استفاده قرار گرفته. و میتواند بخش عمدهای از عملکرد یک دست مصنوعی را انجام دهد. افراد بسته به نوع قطع عضو، و با توجه به ترجیح شخصی، میتوانند از بین این دو نوع انتخاب کنند. که متخصص ارتوپدی فنی برای آنها طراحی نماید.
چه زمانی باید از پروتز دست مصنوعی استفاده کنیم؟
اما پیش از هرگونه توضیحات دیگر لازم است بدانید که استفاده از این پروتزهای دست پس از قطع عضو ضروری بوده. و در طی دوره ۲ تا ۳ هفته پس از عمل جراحی باید برای جایگزینی عضو قطع شده، اقدام کرد و با انتخاب پروتز مناسب با مشورت دکتر متخصص، هرچه سریعتر به زندگی روزمره بازگشت. قابل توجه است که بدانید در حالت معمول بهتر است که پس از گذشت یک ماه استفاده از پروتز دست خود را شروع کنید. تا بتوانید به بهترین شکل به آن عادت کنید.
پروتز دست شاکل چه بخشهایی میشود؟
- اجزای اصلی:
ساعد و مچ: معمولا پروتزهای دست دارای دو بخش مهم ساعد و مچ میباشند.
انگشتها و پنجهها: برخی از پروتزها دارای انگشتها و پنجههای تعبیه شده هستند تا حرکتهای طبیعی تری از طریق آنها ایجاد شود.
- مواد ساخت:
پروتزهای متحرک مکانیکی: برخی از پروتزها از مکانیسمهای مختلف مکانیکی برای تقلید حرکات دست استفاده میکنند. این مکانیزمها ممکن است از چرخدندهها، کابلها، و سیستمهای سنسوری برای کنترل حرکت استفاده کنند.
پروتزهای الکترونیکی: برخی از پروتزها از تکنولوژیهای الکترونیکی استفاده میکنند. سنسورها و سیستمهای کنترل الکترونیکی برای تشخیص حرکات عضلات و انتقال آن به حرکات دست در پروتز به کار میروند.
- کنترل حرکت:
سیستمهای سنسوری: برخی از پروتزهای پیشرفته دارای سیستمهای سنسوری هستند. که از طریق تشخیص حرکات عضلات یا سیگنالهای الکتریکی تولید شده توسط مغز، حرکات دست را کنترل میکنند.
کنترل مکانیکی: در پروتزهای مکانیکی، حرکتها با استفاده از چرخدندهها و سیستمهای مکانیکی دیگر کنترل میشوند.
- شکل ظاهری:
شبیهسازی طبیعی: برخی از پروتزها به شکل و ظاهر دست طبیعی نزدیک هستند. تا افراد بتوانند با اطمینان بیشتری از آنها استفاده کنند و در مقابل دیگر افراد حضور پیدا کنند.
پروتزهای مدرن و زیبا: برخی از پروتزها با استفاده از مواد مدرن و طراحیهای زیبا تولید میشوند. تا اعتماد به نفس و جذابیت ظاهری افراد را افزایش دهند.
به تازگی دستهای مصنوعی به دلیل روی کار آمدن تکنولوژیهای پیشرفتهتر، مواد ساخت متنوعتر، و امکانات کنترل بهتر، از قابلیتها و امکانات بهتری برخوردار هستند. که به افراد کمک میکند حرکات طبیعیتر و کارایی بالاتری را با دست مصنوعی خود تجربه کنند.
حالا که دانستیم پروتز دست مصنوعی چیست، وقت آن رسیده است که به بررسی انواع مختلف آن بپردازیم و کاربرد هرکدام را توضیح دهیم. با ما همراه باشید.
انواع پروتز دست مصنوعی
- پروتزهای مکانیکی (Body-Powered Prostheses):
این اندامهای مصنوعی با کمک حرکتهای بدن انسان و با استفاده از سیستم کابلی که در طراحی آنها بهکار میرود، قابلیت کشش و کنترل حرکات اندامهای قطع شده را با دقت بالا فراهم میکنند. به عبارت دیگر، این نوع پروتزها با استفاده از سیستم کابل حرکات دست را کنترل میکنند. این پروتزها معمولا وزن سبکی داشته و با اتصال به بدن، قابلیت گرفتن اشیا و اجسام را دارند. و مانند یک دست طبیعی، قادر به انجام فعالیتهای گوناگون هستند.
کاربردها: مناسب برای افرادی که به یک پروتزی نیاز دارند که عملکرد دست طبیعی را برایشان به همراه داشته باشد.
- پروتزهای کنترل الکترونیکی (Myoelectric Prostheses):
این پروتزها که با عنوان دست مصنوعی هوشمند نیز شناخته میشوند از سیستمهای الکترونیکی برای تشخیص سیگنالهای عضلانی استفاده میکنند. با تولید سیگنالهای عضلانی توسط فرد در مغز، حرکت پروتز کنترل میشود.
کاربردها: برای افرادی که توانایی تولید سیگنالهای عضلانی دارند و به دنبال کنترل دقیقتر حرکات دستگاه هستند.
این پروتزها به منظور ایجاد شکل و ظاهری طبیعی و جلب نظر برای فرد طراحی شدهاند. اغلب برای ساخت آنها از موادی مانند سیلیکون استفاده میشود. و در طراحی و ساخت آنها سعی میشود. که که بیشترین تشابه را با دست داشته باشند.
به طور کلی هرکدام از این پروتزهای دست که کاربردهای به خصوص خود را دارند، در شرایط مختلفی به کار میروند. و با توجه به تکنولوژیهای به کار رفته در هرکدام تفاوتهای بسیار زیادی به لحاظ هزینه و نحوهی نگهداری خواهند داشت.
دوام پروتز دست مصنوعی حدوداً چقدر است؟
این پروتزها معمولا با دوام بوده و به طور میانگین بین ۱۰ تا ۱۵ سال عمر مفید دارند. اما قابل توجه است که بدانید عوامل متعددی بر دوام و ماندگاری این محصول تاثیر میگذارند.
- نوع پروتز: نوع مواد استفاده شده در ساخت پروتز دست، مانند پلاستیکهای پیشرفته یا متریالهای الکترونیکی، میتواند بر دوام آن تأثیر بگذارد.
- تنظیمات مناسب: تنظیمات صحیح پروتز به اندازه و شکل دست فرد، تنظیمات فشار، و سفارشهای دقیق میتوانند به دوام آن کمک کنند.
- فعالیت روزانه: حجم و نوع فعالیتهایی که شخص با پروتز دست انجام میدهد نیز میتواند تأثیر گذار باشد. استفاده مداوم از پروتز و شرکت در فعالیتهای مختلف ممکن است بر دوام آن تأثیر بگذارد و عمر مفید آن را کاهش دهد.
- مراقبت و نگهداری: مراقبت منظم و صحیح از پروتز، باعث ماندگاری هرچه بیشتر آن میشود. تمیز کردن منظم، جلوگیری از آسیبهای ممکن، و تعمیرات لازم در صورت نیاز به دوام پروتز کمک میکند.
با این حال، بسیاری از افراد با دقت و مراقبت مناسب میتوانند پروتز دست مصنوعی خود را به مدت چند سال استفاده کنند. توصیه مهم این است که از راهنمایی و توصیههای پزشکی استفاده کنید و حتما با پزشک معالج مشورت نمایید.
برای اطلاع از شرایط و قیمت این پروتزهای دست در کلینیک ارتوپدی فنی معروف واقع در استان اصفهان. تنها کافیست با شماره 03133621145 تماس حاصل فرمایید. و در اولین فرصت با دکتر نظری نژاد وقت ملاقات داشته باشید.
